Мядзельшчина1941 -1945 рр..
Виканала:Халадзіла І. М.
1. Армія Крайована Мядзельшчине
"Армія Крайова(АК; Krajowa літаральна армія краіни, айчинная армія), падпольная ваеннаяарганізация, якаючи дзейнічала Сћ 1942-1945 гг. На акупіраванай фашисцкайГерманіяй тетиториі Польшчи и частци териториі СРСР (Украіна, Бєларусь, Літва).ПадпарадкоСћвалася польскаму емігранцкаму Сћраду Сћ Лондане. Налічвала 250 - 300тис. чалавек. Аб'ядноСћвала Як патриятичния демакратичния елементи, так ипрадстаСћнікоСћ реакцийних колаСћ ... На териториі Беларусі існавалі Навагрудская(ПадпараткоСћвалася Беластоцкаму краю), Палеская, Валинская и Віленская акругіАК ... ".
Приход ЧирвонайАрміі Сћ верасені 1939 Сћ Заходне Білорусь биСћ неадназначна сустрети мясцовимнасельніцтвам. Адни шчира віталі нову Сћладу, другія билі налаштовані варожа,сталі Сћ пазіцию да яе. Адна з причин гетага полягає Сћ тою, што амаль за 20гадоСћ знаходжання Заходняй Беларусі Сћ складзе Польщі вирасла целае пакаленнелюдзей, якія лічилі сябе патриетамі менавіта Польшчи.
На териториіЗаходняй Беларусі, у тою ліку на Мядзельшчине, пачалі стварацца падпольнияарганізациі, якія змагаліся за польських Республіку Сћ межах, што існавалі да 1верасня 1939 Такія арганізациі дзейнічалі Сћ Мядзеле, Свіри и Кабильніку. З1940 Сћ Свіри існаваСћ кадрави баталії "СвятаслаСћ" (камандзір паручнік ІосіфРамейка), у склад Якого Сћваходзелі 3 роти: 1-я - "Макс", 2-я - "Бераг", 3-я -"Пратазій". Аднак масавия аришти и департациі, якія праводзіліся органамі НКУСу Заходняй Беларусі Сћ лютим 1940 р. - червені 1942 примусілі польскаепадполле дзейнічаць у глубокай канспірациі.
З пачаткамВялікай Айчиннай Вайни и акупацияй краю фашистамі польскі рух прикметнаактивізаваСћся. У канц 1942 Сћ раене в. Кабильнік падхарунжи Війська польськогоАнтоні Бружинскі (псеСћданім "Нурмі") са Згідно кіраСћніцтва Вілейскай акругі АКпачаСћ падрихтоСћку да стварення польскай падпольнай арганізациі. Яму дапамагаліМаєр Стафан СвяхоСћскі ("Суліма"), Капітан Іосіф Сарока, сем'і Генрика иТадевуша Главацкіх, БлажевічаСћ, ЦелюхоСћскіх и інш. У арганізацию ТаксамоСћвайшлі БаркоСћскі, Кавальчук, паручнік Клімовіч, Кураевіч, ЛянчкоСћскі, Протас,Савіцкі, Сівіцкі, Капітан ЦепялеСћскі, Шусціцкі и інш. Сувязь з камндваннемВілейскай акругі АК падтримлівала інструкциі кіраСћніцтва, падпольшчикіСћладкаваліся на службу Сћ Нямецької акупацийную адміністрацию и паліцию СћШеметаве - М. Клевяда ("Ястраб"), Свіри - Іосіф Рамейка ("Макс"), Кабильніку -"(Улан") i Тадевуш Матачина ("Конус"), Мядзеле - ("АстроСћскі").
У пачаіку 1943Антоні Бужинскі пад псеСћданімам "Кміціц" жиСћ у в. Купа, дзе арганізаваСћ партизанскуюгрупу з 5 чалавек. Акрам Бужинскага Сћ яе Сћвайшлі "Акация", "Граб", "Олек" і"Альфон". Пасли приняцця присягі 25 сакавіка 1943 Сћ засценку Брилі групарушила Сћ напрамку Свіра, дзе сустрелася з Іосіфам Рамейкам ("Макс") i яголюдзьмі. На тій година група "Кміціца" крейди на Сћзбраенні кулямет, некалькікарабінаСћ, гранати. Так "Кміціца" далучиліся людзі з Вільні, шерагу паветаСћВіленскага ваяводства. Апошнімі прибилі 9 чалавек з Кабильніка, у тою ліку М.Клевяда ("Ястраб"), "Матрос", "Валодзька", брати БаляслаСћ и УладзіслаСћГалавацкія. Та травня 1943 група вирасла Сћ атрад амаль 30 чалавек. Атраду биСћуручани сцяг з вишитим на ім надпісам: "Бог. Гонар. Айчина - Армія Крайова.Атрад Кміціца. Вільно ". Атрад "Кміціца" стаСћ дерло значним польскім фарміраваннемна Віленшчине. ЄП не паспеСћ атримаць нумар, насіСћ малавядомую сярод польскіхкалабарантаСћ назвк "Бура". МеСћ палю пячатку з натпісам "бригада партизанаСћпольскіх ". У червені 1943 да "Кміціца" перайшло каля 30 паліцейскіх зМядзела. Каб пазбегнуць аришту гітлераСћцамі іх сем'яСћ, було інсценіраванараззбраенне паліцейскіх на дарозе Мядзел - Вузла. Сярод перайшоСћших билі ЕдвардКільчеСћскі ("АстроСћскі"), Тадевуш Матачина ("Конус"), настаСћнікі Нічинскі иВасілойць, жихари мястечка Будкевічи, Слабковіч, СнахоСћскі и інш.
праз некатора годинуатрад "Кміціца" вирас у бригаду, якаючи налічвала 300 чалавек. Яна складалася з 2рот, атрада кавалериі, штабний и специяльнай групи, санслужби, гаспадарчагаСћзводо. У камандни састаСћ уваходзілі 7 афіцераСћ і 10 падафіцераСћ. Польскіяпартизани мелі на Сћзбраенні 9 куляметаСћ, 11 аСћтаматаСћ, вінтоСћкі и карабіни.
Бригада "Кміціца"размяшчалася за 5 км на поСћдзень пекло в. Гатавічи и за 2 км пекло баз савецкайпартизанскай бригади імя К.Я. Варашилава, якой камандаваСћ Ф.Р. МаркаСћ. Польскіяпартизани стварилі 2 бази: базу "А" - для партизан и штабу и бизу "Б" -гаспадарчую. Блізкая дислакация дзвюх бригад садзейнічала больш-Меншдобрасуседскім адносінам. Тою больш, Антоні Бужинскі и Федар МаркаСћ биліаднакурснікамі па вучобе Сћ Свянцанскай настаСћніцкай семінариі.
Напачаткубеларускія и польскія партизани Сћзгаднялі свае дзеянні, праводзілі сумаснияаперациі. Яни разграмілі нямецкі гарнізон у Кабильніку, паліцейскі Сћчастак уВойстаме, раззброілі Нямецької жандармерию на пераправе церах р. Вілія и знішчиліміст.
Аднак разриСћадносін паміж СРСР и польскім емігранцкім урадам у Лондане Сћ сувязі з Катинскайсправай виклікаСћ недавер з абодвух бакоСћ. Польскі бік нагнятаСћ антисавецкуюістерию. 22 червеня 1943 ЦК КП (б) Б приниСћ пастанову "Аб далейшим разгортванніпартизанскага руху Сћ заходніх абласцях Беларусі ". У адрас падпольних партийнихкамітетаСћ було накіравана пісьмо ЦК КП (б) Б "Аб ваенна-палітичних завданнях роботиСћ заходніх абласцях БРСР ". У гетих дакументах абгрунтоСћваліся адносіни да"Польскіх буржуазних нацияналістаСћ" з боку савецкай залагодить, давалісярекамендациі "Сћсімі спосабамі викриваць и распускаць нацияналістичния атради игрупи ".
Нягледзячи нагета, у жніСћні 1943 камандванне абедзвюх бригад дамовілася аб правядзеннісумеснай аперациі супраць нямецкага гарнізона Сћ Мядзеле. У годину падрихтоСћкіаперациі партизанскія разведчикі принеслі Сћ штаб бригади імя К.Я Варашилавагазету Віленскай акругі АК "Неподлегосць" ("Незалежнасць"), дзе було змешчанаапісанне расстрелу органамі НКУС польскіх афіцераСћ у красавіку - маі 1940 СћКатині, іншия материяли антисавецкага зместу. Гета виклікала абуренне и пратестз боку савецкіх партизан. Усе лічилі надрукавания материяли паклепам насавєцкую Сћладу. 20 жніСћня 1943 партизанская агентура данесла Сћ штаб бригадиімя К.Я. Варашилава, што адбилася "таємниця парода каманднага саставу икіраСћніцтва падпольних арганізаций падполіних арганізаций польського легіена,дзе Надав було пастаноСћлена: рихтаваць спіси камуністаСћ, савецкіх активістаСћ,забіваць камуністаСћ, разлагаць савецкія атради, кампраментаваць савецкіхпартизан и Сћ визначани момант абяззбройваць ".
пасли гетага буловирашана абяззброіць и расфарміраваць акаСћскую бригаду "Кміціца". Аб сваімрашенні Ф.Р. МаркаСћ далажиСћ у Центральни штаб партизанскага руху (ЦШПР) у Масквєи атримаСћ санкцию на правядзенне аперациі. 26 жніСћня 1943 польскія афіцерибилі запрошани Сћ штаб бригади імя К.Я. Варашилава биццм б для СћзгадненнядеталяСћ штурму мядзелкага гарнізона и ариштавани. У тій жа дзень амальадначасова партизани акружилі и абяззброілі на базі "А" каля 200 легіянераСћ"Кміціца". Толькі вартави Францішак Шурпіцкі ("Бярозка"), адчуСћши нядобрае,падарваСћ сябе гранатай. 100 польскіх партизан адсутнічалі на базі, Таму штобилі на заданні. Ариштаваную польську бригаду падзялілі на 3 групи. 50 чалавекразам з камандаваннем рассталялі, 80 легіянераСћ распусцілі без зброі па дамах.70 чалавек размеркавалі па падраздзяленнях толькі што створанага польськогоатрада імя Ванди ВасілеСћскай на чалі з Вінцентам МрачкоСћскім (Капітан "запор"),які падпарадкоСћваСћся савецкаму камандаванню. Частка з іх разбеглася.
Раззбраеннебригади "Кміціца" виклікала неадназначную реакцию Сћ асяроддзі партизан.Камандзір партизанскай бригади імя М.Ф. Гастели В.А. Манохіна у данясенніначальніку ЦШПР П. К. Панамаренку паведамляСћ, што аперация була заСћчаснай."Амаль деманстратиСћни рас...
