СтанаСћленне білоруський журналістикi
ЗМЕСТ
1. Гiстория узнікнення периядичних виданняСћ на Беларусі
2. Беларуская журналістика на сучасности етапі
2.1 Беларуская журналістика пачатку пераходнага перияду (1985-1991 рр..)
2.2 Сродкі масавай інфармациі Беларусі на сучасности етапі
СПІС ВИКАРИСТАНИХ КРИНІЦ
1. Гiстория Сћзнікненне периядичних виданняСћ на Беларусі
Асенсаваць гісторию Сћзнікнення и развіцця білоруського друку можна толькі Сћ тою випадку, калі Сћсвядоміць, Як яна Сћзаемадзейнічае з еканамічнимі и палітичнимі падзеямі, што на працягу вякоСћ адбиваліся на наших абшарах, калі зразумець, якую ролю яна адигривала Сћ барацьбе за сацияльнае и нациянальнае адрадженне народу.
Фармаванне білоруський народнасці праходзіла Сћ своеасаблівих умів. Пра Вялікае Княства літоСћскае, улічваючи вашу дасведчанасць, можна було б и памаСћчаць, аднак Скажімо, што менавіта яно дало пачатак Таму вядомаму менталітету беларусаСћ, які ми травнем цяпер. У принципе, білоруси, пачинаючи з КАНЦ 16 ст. и аж да сенняшняга годині толькі и робяць, што виживаюць Як народ. Глядзіце, та перадзелаСћ Речи Паспалітай у канц 18 ст. актиСћна праводзілася палітика паланізациі; із КАНЦ 18 ст. да ... - Палітика русіфікациі. Таму так марудна, цяжка и развівалася Сћ нас культура, літаратура, журналістика. Непазбежним винікам такий палітикі пануючих уладаСћ було тое, што на териториі Беларусі да КАНЦ 60-х гадоСћ 19 ст. фактична НЕ існавала периядичних виданняСћ (тою болів на мове кареннага насельніцтва), Акрам афіцийних - "Газети літерацкей віленьскай" ("Віленская літаратурная газета"), заснаванай у 1760 Віленскай езуіцкай академіяй, што крейди и яшче адну назв - "кур'єр літеСћскі" ("ЛітоСћскі веснік"), і "Газети гродзеньскай" (виходзіла з 1776 р., а Сћ 1792 Пача називацца "Вядомосьці Гродзеньскі"). Зразумела, што гетия газети праводзілі на білоруських землях палітику адкритай паланізациі.
Газета "ЛітоСћскі веснік "узнікала и знікала тройчи. Пад годину першага свойого існавання (1760 - 1764) яна видавати Сћ Вільні на польскай мове и редактарамі яе билі Ф.Папроцкі (1760 - 1762) и А.Янушкевіч. Інша існаванне аказалася самим доСћгім: з 1796 па 1840 рр.. За гети годину газета змяніла некалькі адрасоСћ, шмат видаСћцоСћ и редактараСћ. Першапачатковае права на виданні "ЛітоСћскага весніка" Сћ Гродно атримаСћ пекло Кацярини ІІ Тадеуш Влодек. У 1797 Годзе ен перанес свае виданні Сћ Вільню. Видавец лічиСћ газету вигадним сродкам атримання даходаСћ (якія, даречи, и меСћ). Ен вельмі актиСћна імкнуСћся вислужицца Перад рускімі Сћладамі и запаСћняСћ старонкі "весніка" шматлікімі перадрукамі з афіцийнай пецярбургскай преси. Зрешти, газета стала толькі тади сапраСћди цікавай и змястоСћнай, и то на пеСћни перияд, калі була Сћ пачатку 19 ст. перададзена Т.Влодакам у аренду Віленскаму універсітету. З 1800 па1832 рр.. яна редагавалася асяродкам віленскай прафесури: Я.Ясінскім (1800 - 09), К.Даніловічам (1810 - 11), Е.Славацкім (1812 - 14), А.МарціноСћскім (1817 - 40).
ПрагресіСћная ліберальная АтмАсфера, якаючи панавала Сћ гети годину у Віленскім універсітеце, аказвала свій уплиСћ на змест газети, рабіла яго Менш казенним. Альо аафіцийния Сћлади трималі газету пад пільним наочний, и редакциі приходзілася нялегка.
У 1834 Годзе стаСћленік Цара Віленскі генерал-губернатар князь Далгарукі дабіваецца "Найвишейшага дазволу", і газета "ЛітоСћскі веснік" з гетага року становіцца афіцийним органам ПаСћночна-Заходняга краю. Газета атримала звичайнае для падобних губернскіх афіцийних органаСћ прадпісанне: яна павінна була мець строга акреслени фармат, строга регламентавани змест афіцийнага и неафіцийнага аддзелаСћ и Сћ дадатак мусіла виходзіць надзвюх мовах - рускай и польскай.
Змест афіцийнага аддзела складалі загидити, укази и Сћрадавия пастанови, а таксамо распарадженні мясцовага губернатара, друкавалася нязначная інфармация пра міжнародния падзеі, навіни еканамічнага и культурнага жицця за мяжой. Затое Широкий билі прадстаСћлени на старонках афіцийгана аддзела материяли аб приемах и Сћвесяленнях генерал-губернатара и мясцових верхніх паноСћ. Тут жа змяшчалі еканамічную інфармацию. Газета атримала права друкаваць афіцийния аб'яви па 9-ці заходніх губернії. Змяшчала яна и артикули білоруський тематикі (даречи, при їй меСћся дадатак "Вядамосьці літерацке" - "Літаратурния звесткі").
Вядома, афіцийни аддзел биСћ непасредним органам самадзяржаСћнай палітикі. Аднак и неафіцийни аддзел паслядоСћна виконваСћ тую ж палітику, толькі не так адкрита. Редакция І не спрабавала вивесці свае виданні за гетия дакладна абазначания рамкі. Знешні Виглядає "ЛітоСћскага весніка" биСћ мала привабни - Папер шерая, шрифт невиразни. Як винік - НАДТО Сћжо нязначная роля, якую адигривала газета Сћ грамадскім жицці Сћ 30-я гади 19 ст.
У 1840 Годзе па прадпісанні міністра асвета Уварава (аСћтара теориі "афіцийнай народнасці") "ЛітоСћскі веснік" ("кур'єр") биСћ перададзени Віленскаму дваранскаму інституту, при якім ужо Сћ Наступний Годзе ен виходзіСћ пад назвав "Віленський вісник". Даречи, з гетага ж 1841 па 1859 рр.. редактарам у їй працаваСћ вядоми польскі Пает, перакладчик, мемуарист и видавец Антон Едвард Адинец (псеСћданім: Інаценти Старушкевіч; 25.01.1804. напісаСћ "Пісню філаретаСћ"); із 1860 па 1865 рр.. - А.Г.Кіркор, знакаміти Беларускі етнограф и фалькларист; із 1891 па 1904 рр.. вядоми журналіст и фалькларист Палікарп Бивалькевіч и інш.
АднаСћленне редакциі криху аживіла газету и павялічила колькасціь яе падпісчикаСћ да 900. Аднак яе змест заставаСћся виключна афіцийним. Та 1859 "Віленський вісник" зусім захіреСћ, колькасціь падпісчикаСћ знізілася да 400.
29 снігових 1859 року виходзіць у світло апошні нумар газети, які падпісаСћ А.Адинец. З 1 студзеня наступнага року "Віленський вісник" пачаСћ виходзіць пад редакцияй Адама Кіркора. У наступния два гади газета пераживае значний пад'ем. Даследчикі називаюць гети перияд виданні "Залата століттям".
При Нова редакциі газета па-ранейшаму виходзіць на рускаай и польскай мовах и захоСћвае афіцийни аддзел. Альо широкае грамадскае ажиСћленне пачатку 60-х гадоСћ адлюстроСћваецца на змесце газети. Павялічваецца яе фармат, відавочна больш глибокай и разнастайнай становіцца тематика неафіцийнага аддзела, расце колькасць падпісчикаСћ.
Нова редакция аб'яСћляе добра прадуманую, рознабаковую праграму, знаеміць мясцовую грамадскасць з Найбільший важнимі падзеямі Сћ Расіі, друкуе літаратурния и навуковия материяли, критичния и бібліяграфічния агляди, кареспанденциі з різни месцаСћ.
А.Кіркор - вядоми вучони-етнограф, гісторик, літаратуразнаСћца, валодаСћ сапраСћдним редактарскім Таленті, и дзякуючи яго дзейнасці редакция стала своеасаблівим центрам культурнай думкі Беларусі. Менавіта ен прицягнуСћ да супрацоСћніцтва вядомих дзеячоСћ, пісьменнікаСћ и публіцистаСћ (у тою ліку Ул.Сиракомлю, В.Каратинскага, А.Вяригу-ДареСћскага и інш.).
Газета друкавала цікавия материяли па гісториі, етнаграфіі, краязнаСћстве, еканоміци и культури Беларусі. Гета прикметна павялічила да яе читацкі інтарес, вирасла яе папулярнасць (літаральна праз два місяці колькасць падпісчикаСћ павялічилася болів, чим удвая).
Структура редакциі и арганізация яе роботи билі пастаСћлени дастаткова прафесійна: калі Акрам галоСћнага редактара Сћ газеце Сћ 1860 Годзе було 6 редактараСћ аддзелаСћ, 70 супрацоСћнікаСћ, дик у 1861 ужо 10 редактараСћ і 100 супрацоСћнікаСћ.
Неафіцийни аддзел газети друкаваСћся на польскай мове. Яго адкривалі "замежния навіни", іх редагаваСћ вядоми гісторик, старшиня Віленскай археалагічнай камісіі М.МаліноСћскі, які зрабіСћ гетую рубрику живай и рознабаковай.
пасли замежних навін друкаваліся навукова-папулярния, гістаричния и літаратурния материяли. Менавіта тут у 1859-1862 рр.. усьо виразней гучиць белару...
